कृती, प्रयोग, उपक्रम, प्रकल्प ही विज्ञान शिक्षण प्रभावी होण्यासाठी वापरली जाणारी तंत्रे आहेत. विज्ञान शिक्षकांनी ही तंत्रे आत्मसात करुन प्रत्यक्ष वर्ग अध्यापनात त्यांचा वापर करावा, यासाठी हेमंत लागवणकर यांनी विशेष प्रयत्न घेतले आहेत. कृतियुक्त विज्ञान शिक्षण वर्गात प्रत्यक्ष कसे करावे, हे समजावून देण्यासाठी त्यांनी विज्ञान शिक्षकांसाठी ७०० पेक्षा अधिक कार्यशाळा घेतल्या आहेत. याचा लाभ २५ हजारांपेक्षा जास्त विज्ञान शिक्षकांना मिळाला असून अनेक शिक्षक वर्ग अध्यापनात कृती, प्रयोग, उपक्रम यांचा समावेश करू लागले. (कृतियुक्त विज्ञान कार्यशाळांची यादी)

कृतियुक्त विज्ञान शिक्षणाच्या एक दिवसीय शिक्षक प्रशिक्षण कार्यशाळेच्या माहितीपत्रकासाठी येथे क्लिक करा

कृतियुक्त विज्ञान शिक्षणाच्या दोन दिवसीय शिक्षक प्रशिक्षण कार्यशाळेच्या माहितीपत्रकासाठी येथे क्लिक करा

शिक्षक प्रशिक्षण कार्यशाळेची ठळक वैशिष्ट्ये :

• ज्ञानरचनावाद आणि '5E' तंत्रावर आधारित.

• पूर्णपणे कृतियुक्त प्रशिक्षण आणि शिक्षकांच्या सक्रिय सहभागातून सहभागी शिक्षकांचे सक्षमीकरण.

• प्रत्यक्ष वर्गात ज्ञानरचनावाद कसा आणता येतो, याचे विविध कृतींद्वारे थेट मार्गदर्शन.

• सहज उपलब्ध असलेल्या वस्तू वापरून शैक्षणिक साधने कशी तयार करावीत व वैज्ञानिक संकल्पना स्पष्ट करण्यासाठी त्यांचा प्रभावी वापर कसा करावा, याचे मार्गदर्शन.

• कृती, प्रयोग, डिजिटल साहित्य यांचा प्रत्यक्ष वर्गअध्यापनात सुरेख मिलाप कसा करावा, याचे प्रत्यक्ष कृतीतून मार्गदर्शन.

विविध ठिकाणची विज्ञान अध्यापक मंडळे आणि स्थानिक स्वराज्य संस्थांचे शिक्षण विभाग यांनी २०१८ - १९ व २०१९ - २० या वर्षांत हेमंत लागवणकर यांच्या शिक्षक प्रशिक्षण कार्यशाळा आयोजित केल्या होत्या. पुणे, सांगली, कोल्हापूर, रत्नागिरी, सोलापूर, उस्मानाबाद, ठाणे, हिंगोली, अकोला, नांदेड, नाशिक, अहमदनगर, यवतमाळ, बुलढाणा आणि अमरावती या १५ जिल्ह्यांमधून घेण्यात आलेल्या एकूण ४० एक दिवसीय कार्यशाळांना विज्ञान शिक्षकांचा उस्त्फुर्त प्रतिसाद मिळाला. या कार्यशाळांचा लाभ ३८५० पेक्षा जास्त शिक्षकांनी घेतला. विज्ञान शिक्षकाने आपल्या वर्गात कृतीप्रधान विज्ञान अध्यापन पद्धती कशी राबवावी याचे मार्गदर्शन पाठ्यपुस्तकातील एक धडा प्रत्यक्ष तशा पद्धतीने शिकवून हेमंत लागवणकर यांनी या कार्यशाळांमधून केले.

(कार्यशाळांची वृत्तपत्रांनी घेतलेली दखल)

विज्ञान प्रदर्शनांच्या दरम्यान कृतियुक्त विज्ञान शिक्षणाच्या कार्यशाळा

तालुका आणि जिल्हास्तरीय विज्ञान प्रदर्शनांच्या निमित्ताने मोठ्या संख्येने विज्ञान शिक्षक एकत्रित येतात. या शिक्षकांसाठी हेमंत लागवणकर यांनी २०१८-१९ या शैक्षणिक वर्षात कृतियुक्त विज्ञान शिक्षणाचे धडे देणाऱ्या ७ कार्यशाळा पुणे, सातारा, सांगली, कोल्हापूर, रत्नागिरी, रायगड आणि बीड या सहा जिल्ह्यांमधून घेतल्या. या कार्यशाळा प्रामुख्याने उच्च प्राथमिक स्तरातील विद्यार्थ्यांना शिकविणाऱ्या शिक्षकांसाठी होत्या. पाठ्यपुस्तकातील ठराविक घटकाची व्याप्ती इयत्तेनुसार कशी वाढत जाते, याचे प्रयोग आणि कृतींसह मार्गदर्शन या कार्यशाळांमधून करण्यात आले. सुमारे ४५० शिक्षकांनी या कार्यशाळांचा लाभ घेतला.