विद्यार्थ्यांना सहज उपलब्ध असणारे आणि अत्यंत कमी खर्चिक असणारे साहित्य वापरून करता येणाऱ्या प्रयोगांच्या माध्यमांतून अभ्यासक्रमातील वैज्ञानिक संकल्पना रंजकतेने शिकण्यासाठी मराठी विज्ञान परिषदेमार्फत आखण्यात आलेला हा एक अभिनव उपक्रम असून मराठी विज्ञान परिषदेच्या प्रमुख उपक्रमांपैकी एक आहे. या उपक्रमाचे आणखी एक वैशिष्ट्य म्हणजे या उपक्रमामुळे शालेय विद्यार्थी गटामध्ये प्रत्यक्ष कृती करून शिकतात. महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांच्या वैज्ञानिक संकल्पना स्पष्ट होऊन त्यांचे सक्षमीकरण साध्य करणारा हा अभिनव उपक्रम आहे.

हेमंत लागवणकर यांनी या उपक्रमाची संकल्पना विकसित केली असून त्यांनी २०१६ ते २०२० या कालावधीत या उपक्रमाचे प्रमुख म्हणून कार्य पहिले; तर मराठी विज्ञान परिषदेचे तत्कालीन कार्यवाह डॉ. जयंत जोशी हे उपक्रमाचे मुख्य समन्वयक म्हणून कार्यरत होते.

प्रशिक्षित महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांची दोन-दोनच्या गटांत विभागणी केली गेली आणि प्रत्येक गटाला एकेक शाळा नेमून देण्यात आली. प्रत्येक गटातील महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांनी त्यांना नेमून दिलेल्या शाळेत शनिवारी जाऊन प्रत्येकी दीड ते दोन तासांची एकूण १० कृतीसत्रे घेतली. या कृतीसत्रांमधून वेगवेगळ्या वैज्ञानिक संकल्पना प्रत्यक्ष कृती आणि प्रयोगांच्या माध्यमातून इयत्ता ६ वी-७वी च्या शालेय विद्यार्थ्यांना समजावून देण्यात आल्या. त्याचप्रमाणे, या विद्यार्थ्यांना प्रत्यक्ष प्रयोग करून पाहण्याची संधी देण्यात आली.

(२०१६-१७ या वर्षी घेण्यात आलेल्या पथदर्शी उपक्रमाचा अहवाल वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा)

(मराठी विज्ञान परिषदेच्या 'पत्रिका' मासिकातील वृतांत वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा)

दुसऱ्या वर्षी नाशिकबरोबरच हा उपक्रम मुंबई आणि नंदुरबार येथील शाळांमधून यशस्वीरित्या राबविण्यात आला. २०१७ - १८ या वर्षी हा उपक्रम एकूण ५० शाळांमधून घेण्यात आला.

२०१७ - १८ या वर्षात घेण्यात आलेल्या उपक्रमाचा अहवाल वाचण्यासाठी क्लिक करा : (मराठी) | (इंग्रजी)

२०१८ - १९ या शैक्षणिक वर्षात 'शनिवारी विज्ञानवारी' हा उपक्रम महाराष्ट्रात ११ ठिकाणी आणि कर्नाटकातल्या बेळगावी जिल्ह्यातील निपाणी येथे यशस्वीपणे घेतला गेला.

एकूण १६६ शाळांमधून घेण्यात आलेल्या उपक्रमात सहभागी झालेल्या महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांना प्रशिक्षित करण्यासाठी विज्ञान भवन (मराठी विज्ञान परिषद), सोलापूर आणि धुळे या तीन ठिकाणी दोन दिवसीय निवासी कार्यशाळा घेण्यात आल्या.

२०१८ - १९ या वर्षात घेण्यात आलेल्या उपक्रमाचा अहवाल वाचण्यासाठी क्लिक करा : (मराठी) | (इंग्रजी)

२०१९-२० या शैक्षणिक वर्षामध्ये 'शनिवारी विज्ञानवारी' हा उपक्रम मविप मध्यवर्तीमार्फत महाराष्ट्रात मुंबई, देवळा, शिरसोंडी, मालेगांव, चांदवड, धुळे, फलटण, उमरी, रत्नागिरी, सांगोला, साक्री, अंबाजोगाई, चाळीसगांव, जालना, जळगांव, आजरा, अमरावती, चंदगड, अंबरनाथ, गडहिंग्लज, कोल्हापूर, वारणानगर, बिद्री, पानगांव, पुणे, पंढरपूर, बार्शी, सोलापूर आणि ईशान्य मुंबई अशा एकूण २९ ठिकाणी आणि कर्नाटकात बेळगावी जिल्ह्यातील निपाणी इथे यशस्वीपणे घेतला गेला.

या वर्षात ५७५ महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांनी एकूण २९६ शाळांमधून ‘शनिवारी विज्ञानवारी’ उपक्रम यशस्वीपणे पूर्ण केला आणि बारा हजारांपेक्षा अधिक शालेय विद्यार्थ्यांना याचा लाभ मिळाला. २९६ शाळांपैकी ६६ शाळा ह्या महानगरपालिकेच्या अथवा जिल्हा परिषदेच्या होत्या.

२०१९ - २० या वर्षात घेण्यात आलेल्या उपक्रमाचा अहवाल वाचण्यासाठी क्लिक करा : (मराठी) | (इंग्रजी)

आत्तापर्यंत 'शनिवारी विज्ञानवारी' हा उपक्रम ५२४ शाळांमधून यशस्वीपणे राबविण्यात आला असून त्याचा फायदा २२००० पेक्षा जास्त शालेय विद्यार्थ्यांना झाला आहे.

(या उपक्रमाची वृत्तपत्रांनी घेतलेली दखल - वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा)